Management - Telugu - నిర్వహణా శాస్త్రం

సుమారు 1900నాటికి నిర్వహణాధికారులు ఏవైతే పూర్తిగా శాస్త్ర ఆధారమైనవని భావించారో వాటి మీద వారి సిద్దాంతాలను ఉంచడానికి ప్రయత్నించినట్లు కనుగొన్నారు

1890 లోని హెన్రీ R. టౌనే  యొక్క నిర్వహణా శాస్త్రం , ఫ్రెడరిక్ విన్స్లో టేలర్ యొక్క శాస్త్రసంబంధ నిర్వహణ యొక్క సిద్దాంతాలు (1911), ఫ్రాంక్ మరియు లిల్లియన్ గిలబ్రెత్ యొక్క అనువర్తిత గమన అధ్యయనం (1917), మరియు హెన్రీ L. గాంట్ యొక్క పటాలు (1910లు) ఉన్నాయి.

 J.డున్కన్ నిర్వహణ మీద మొదటి కళాశాల పాట్యపుస్తకాన్ని 1911లో రాశారు.

1912లో యోఇచి యుఎనో ఉత్పత్తి సామర్ధ్య పద్దతిని జపాన్ కు పరిచయం చేశారు మరియు "జపనీస్-నిర్వహణా శైలి" యొక్క మొదటి నిర్వహణా సలహాదారుడు అయారు. అతని కుమారుడు ఇచిరో యుఎనో జపనీయుల నైపుణ్య హామీలో మార్గదర్శకులు అయ్యారు.

మొదటి విస్తారమైన నిర్వహణ సిద్దాంతాలు 1920 సమయంలో కనిపించాయి. హార్వర్డ్ బిజినెస్ స్కూల్ మాస్టర్ ఆఫ్ బిజినెస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ పట్టాను (MBA) 1921లో కనుగొంది. హెన్రి ఫయోల్ (1841 - 1925) అలెగ్జాన్డర్ చర్చ్ వంటివారు నిర్వహణ యొక్క అనేక శాఖలను మరియు వాటిమధ్య ఉన్న సంబంధాలను వర్ణించారు. 20వ శతాబ్దం ఆరంభంలో, ఓర్డ్వే టీడ్ (1891 - 1973), వాల్టర్ స్కాట్ మరియు J. మూనీ మనస్తత్వశాస్త్రం సిద్దాంతాలను నిర్వహణకు అనువర్తితం చేశారు, అయితే కొంతమంది రచయితలు ఎల్టన్ మాయో (1880 - 1949), మారీ పార్కెర్ ఫోల్లెట్ (1868 - 1933), చెస్టర్ బర్నార్డ్ (1886 - 1961), మాక్స్ వెబెర్ (1864 - 1920), రెన్సిస్ లికెర్ట్ (1903 - 1981), మరియు క్రిస్ ఆర్గిరిస్ (1923 - )వంటివారు నిర్వహణను సామాజికమైన భావముతో చూశారు.

పీటర్ డ్రక్కర్ (1909 – 2005) అనువర్తిత నిర్వహణమీద ముందుగా రాసిన పుస్తకాలలో ఒకటి: కాన్సెప్ట్ ఆఫ్ ది కార్పరేషన్ (1946లో ప్రచురించారు). అల్ఫ్రెడ్ స్లోన్ (జనరల్ మోటర్స్ యొక్క ఛైర్మన్ 1956 వరకు) సంస్థ యొక్క ఒక అధ్యయనంను ప్రారంభించటానికి దారితీసింది. డ్రక్కర్ 39 పుస్తకాలను రాశారు.

H. దోడ్జ్, రోనాల్డ్ ఫిషెర్ (1890 - 1962), మరియు తోర్న్టన్ C. ఫ్రై నిర్వహణా అధ్యయనాలలో సంఖ్యాశాస్త్రపరమైన మెళుకువలను అమలుచేశారు. 1940లలో, పాట్రిక్ బ్లాకెట్ సంఖ్యాశాస్త్ర సిద్దాంతాలను సూక్ష్మ ఆర్ధికశాస్త్ర సిద్దాంతంతో జతచేశారు మరియు శాస్త్రం యొక్క చర్యల పరిశోధనకు నాందిపలికారు. కొన్నిసార్లు ప్రక్రియా పరిశోధనను "నిర్వహణా శాస్త్రం"గా పిలవబడుతుంది(కానీ ఇది టేలర్ యొక్క శాస్త్రసంబంధ నిర్వహణకు విరుద్దంగా ఉంది), నిర్వహణా సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ముఖ్యంగా లెక్కించటంలో నేర్పు మరియు ప్రక్రియల స్థానాలలో శాస్త్రసంబంధ విధానంను తీసుకోవటానికి ప్రయత్నించింది.

 కొత్త విషయములు -   అభివృద్దులలో నిభందనల సిద్దాంతం, ఉద్దేశ్యాలచే నిర్వహణ, పునఃఇంజనీరింగ్, సిక్స్ సిగ్మా మరియు ఇతర సమాచార-సాంకేతికత-చే జరపబడుతున్న సిద్దాంతాలు చురుకైన సాఫ్ట్వేర్ అభివృద్ధి, అలానే సమూహ నిర్వహణా సిద్దాంతాలు వంటివి ఉన్నాయి.

నిర్వహణాధికారులకు ఒక తరగతిగా 20వ శతాబ్దంలో సాధారణ గుర్తింపు లభించింది మరియు కళ/శాస్త్రం అభ్యాసం చేసే అవకాశం   కూడా ఇవ్వబడింది, ప్రజాదరణ పొందిన నిర్వహణా ఉద్దేశ్యాల విధానాలు వారి వస్తువులను అమ్మడానికి మార్గం తెరుచుకుంది. ఈ సందర్భంలో అనేక నిర్వహణా భ్రమలు నిర్వహణ యొక్క శాస్త్రీయ సిద్దాంతాలతో కాక జనాభిప్రాయంతో కొనసాగాయి.


20వ శతాబ్దం చివరికి, ఆరు వేర్వేరు శాఖలుగా ఉన్న వ్యాపార నిర్వహణ ముందుకు వచ్చింది, వీటిలో:

మానవ వనరుల నిర్వహణ
ప్రక్రియా నిర్వహణ లేదా ఉత్పత్తి నిర్వహణ
వ్యూహాత్మక నిర్వహణ
విక్రయం నిర్వహణ
ఆర్ధికనిర్వహణ
సమాచార సాంకేతికతా నిర్వహణ నిర్వహణా సమాచార విధానాలకు బాధ్యతా వహిస్తుంది.


21 వ శతాబ్ధం

21వ శతాబ్దపు గమనికులు ఈ పద్దతిలో నిర్వహణను పని తరగతులుగా ఉపవిభజన చేయడం చాలా కష్టతరమవుతోందని కనుగొన్నారు. అనేకానేక విధానాలు ఒకదాని తర్వాత ఒకటి అనేక తరగతులలో చేరి ఉన్నాయి. ఫలితంగా, నిర్వహణకు సంబంధించిన ఉద్దేశ్యాలు, పనులు మరియు అనేక విధానాలా గురించి ఆలోచించటం మొదలైనది.

నిర్వహణ సిద్దాంతం యొక్క శాఖలు లాభాపేక్షలేనివి మరియు ప్రభుత్వ సంబంధమైన వాటిలో ఉన్నాయి: వీటిలో ప్రజా పరిపాలన, ప్రజా నిర్వహణ, మరియు శిక్షణాసంబంధ నిర్వహణ వంటివి ఉన్నాయి. ఇంకనూ, పౌర-సంఘ సంస్థలతో సంబంధం ఉన్న నిర్వహణా కార్యక్రమాలు కూడా లాభాపేక్షలేని నిర్వహణ మరియు సాంఘిక స్వయంసేవ వంటిచోట కార్యక్రమాలను పెట్టింది.

నిర్వహణచే చేయబడ్డ అనేక ఊహలు వ్యాపార నీతులదృష్టిలో, క్లిష్ట నిర్వహణ అధ్యయనాలలో, మరియు సంస్థాగత-వ్యతిరేక కార్యకలాపాలలో అనేక దాడులకు గురైనది.

దీనికి ఒక ఫలితంగా, పనిచేసే ప్రదేశ ప్రజాస్వామ్యం చాలా సాధారణం మరియు అనుకూలంగా అయింది, కొన్ని ప్రదేశాలలో మొత్తం నిర్వహణా విధులు పనివారి మధ్య పంపిణీ చేయడంద్వారా, ప్రతిఒక్కరూ పనిలోని కొంత భాగాన్ని తీసుకున్నారు. మరియు హోదాలో ఆజ్ఞాపించునట్లు కాకుండా చాలా సహజంగా ఇవి జరుగుతాయి. అన్ని నిర్వహణలలో కొంతవరకు ప్రజాస్వామ్య సిద్దాంతాలను సొంతం చేసుకుంటాయి, అలాంటిచోట దీర్ఘకాలం నుంచి ఉన్న సిబ్బంది నిర్వహణకు అధికసహకారం అందించాలి; లేకపోతే వారు ఇంకొక పనివెతకటం కోసం లేదా సమ్మెమీద పని వదిలివెళతారు. పనిచేసే ప్రదేశంలో ప్రజాస్వామ్యంను ఏర్పరచినప్పటికీ, సంస్థ యొక్క ఆజ్ఞ-మరియు-నియంత్రణ ఆకృతులు మరియు de facto సంస్థ ఆకృతి అందుబాటు స్థలాలుగానే ఉంటాయి. నిజానికి, కాపాడే స్వభావం ఉన్న ఆజ్ఞ-మరియు-నియంత్రణ ఈ మధ్యన చేసిన తొలగింపుల విధానంలో చూడవచ్చు, ఇది చాలా అధికంగా దిగువ-స్థాయి సిబ్బందిమీద ప్రభావం చూపింది ఇంకా నిర్వహణా స్థాయిలమీద అంతగా చూపలేదు. కొన్ని సందర్బాలలో, దిగువ-స్థాయి సిబ్బందిని తొలగించిన తర్వాత నిర్వహణ బోనస్ల ద్వారా దానికదే బహుకరించుకుంటుంది.

నిర్వహణ అంశాలు

నిర్వహణ యొక్క ప్రాధమిక విధులు

నిర్వహణ అనేక అంశాల ద్వారా పనిచేస్తుంది,  వీటిని ప్రణాళిక, వ్యవస్థ, వనరుల సేకరణ, మార్గ దర్శనము, నియంత్రణగా విభజిస్తారు.

వనరుల సేకరణ నిర్వహణలో ఒక ముఖ్యమైన అంశముగా ప్రొఫెసర్ నారాయణ రావు ప్రతిపాదించారు. 

ప్రణాళిక : భవిష్యత్తులో ఏమిజరగాలో నిర్ణయించడం (ఇవాళ, వచ్చే వారం, వచ్చే నెల, వచ్చే సంవత్సరం, వచ్చే 5 ఏళ్ళ కాలం మరియు మిగిలినవి.) మరియు చర్యలు తీసుకోవడం కొరకు ప్రణాళికలు సృష్టించడం.

ఏర్పరచడం : (అమలుచేయడం) విజయవంతంగా ప్రణాలికలను ఆచరించడానికి కావలసిన వనరులను అత్యధికంగా వినియోగించటం.

సిబ్బంది నియామకం : ఉద్యోగ విశ్లేషణ, నియామకం, మరియు వ్యక్తులను తగిన ఉద్యోగాలలో నియమించడం.

నాయకత్వం : ఒక సందర్భంలో ఏమి చేయాలి అని నిర్ణయించడం మరియు ప్రజలను అది చేసేటట్లు చూడటం.

నియంత్రించడం: పర్యవేక్షించడం , ప్రణాలికలతో అభివృద్దిని సరిచూడటం, కొన్నింటికి వాటి మీద వచ్చిన సమీక్ష ఆధారంగా మార్పులు చేయవలసిరావచ్చు.

ప్రేరేపించడం : ఒక వ్యక్తి పనిచేయడానికి ప్రేరణ కలిగించే విధానం, దీని ద్వారా అనుకున్న లక్ష్యాన్ని సాధించవచ్చు.

వ్యాపార విధానం యొక్క ఏర్పాటు

వ్యాపారం యొక్క ఆదర్శం దాని యొక్క బాగా విశదమైన అభిప్రాయంను కలిగిఉండాలి-- ఉదాహరణకి సబ్బును తయారుచేయడం వంటివి కావచ్చు.

వ్యాపారం యొక్క భవిష్య  దృష్టి దాని యొక్క కాంక్షలను మరియు అది వెళ్ళాలనుకున్న దిశను లేదా భవిష్యత్తు లక్ష్యాన్ని చక్కగా ప్రతిబింబిస్తుంది.

వ్యాపారం యొక్క ఉద్దేశ్యాలు అంతాలను లేదా ఒక ఖచ్చితమైన పనిని సాధించడానికి చర్యను సూచిస్తుంది.

Updated on 20 January 2018,  10 October 2013